M e s u d H a r a y

Mesud Haray-In Özel Websitesi

M e s u d H a r a y

Mesud Haray-In Özel Websitesi

دو زبانگی یا دیگلوسی ترک زبانان در ایران !

دو زبانگی یا دیگلوسی ترک زبانان در ایران !
6 اسفند 88 - 11:18

طبقه بندی: سایر

تحصیل به زبان ترکی یکی از نیازمندیهای اساسی مردم ترک ایران است که بی توجهی به آن می تواند عواقب ناخوشایندی را به دنبال داشته باشد.
باور اکثریت مردم ترک ایران بر این است که مسئولین کشور با این نیازمندی معنوی مردم کشورمان بیگانه نیستند، اما تمامیت خواهان و انحصار طلبان فرهنگی و شوونیستها که می خواهند زبان و فرهنگ و ادبیات غنی و متنوع ایران را فقط در قالب تنگ زبان فارسی بگنجانند و ایرانی بودن را تنها فارس بودن
تبلیغ کنند ، با پیش کشیدن تصورات واهی،مسئولین مملکتی را در اجرای اصول 15 و 19 قانون اساسی دچار تردید می کنند.
حتی مدافعان دموکراسی خواهی و آنهائیکه شعار "ایران برای همه ایرانیان" را سرلوحه تبلیغات انتخاباتی خود برای مجلس ششم قرار داده بودند در جواب سئوال علت عدم اجرای اصول 15 و 19 قانون اساسی و تدریس به زبانهای غیر فارسی در مدارس،به کلی گوی متوسل شده و اساسا مسئولیت خود را در دفاع از اصول دموکراسی فراموش می کنند!
اما ملت آگاه آذربایجان می داند که دیگر تاریخ مصرف فرضیه کهنه " یک کشور و یک زبان " سالهاست به سر رسیده و با اتکا به این فرضیه فرسوده نمی توان ملتی را از حقوق فرهنگی و زباتی خود محروم کرد !


مردمی که امروز در چارچوب خط مرزی ایران زندگی کرده و به ترکی سخن می گویند بر خلاف تصورات و تبلیغات تفرقه افکنانه آریائیست ها و پان ایرانیست ها،خود را وارثین اصلی و بومی این سرزمین کهنسال می دانند که تاریخ آن نه از 2500 سال پیش و از زمان کوچ اقوام آریایی از استپ های جنوب سیبری به ایران و تشکیل حکومتهای هخامنشی،بل از زمان ارائه اولین تمدن بشری به جهان بشریت و 7000سال پیش توسط ترکان دیرین این کشور یعنی سومریان شروع شده و تا به امروز ادامه یافته است.
در طول تاریخ 7000 ساله ایران،تنها هزار سال پادشاهان غیر ترک از جمله مقدونی ( یونانی ) و فارس و عرب بر ایران حکومت کرده اند که کمتر از 6/1 زمان کل تاریخ ایران است !
از شروع حکومت سلجوقیان و از هزار سال پیش تا پایان حکومت قاجار نیز جز حکومت کوتاه مدت زندیه هیچ عنصر غیر ترکی در ایران حکومت نکرده است. در طول مدت 2500 سال، دو ملت ترک و فارس همواره در کنار هم زندگی مسالمت آمیزی داشته و در طول حکومت هزار ساله اخیر، پادشاهان ترک همواره از
نخبگان فارس زبان در اداره امور کشوری استفاده کرده و آنها را تا مقام نخست وزیری ارتقا داده اند.
در طول حاکمیت هزار ساله سلاطین ترک بر ایران ، در عین حالی که زبان پادشاهان ، وزرا ، وکلا ،صاحب منصبان عالی مقام کشوری و لشکری ترکی بوده و در مباحث دینی و فلسفی و علوم ریاضی و طب و نجوم از زبان عربی استفاده میشد، زبان دری(فارسی) هم به عنوان زبان شعر دربار و زبان بزم و شادی سلاطین مورد حمایت پادشاهان ترک بوده و این سلاطین ، در تشویق شاعران فارسی گوی به سرائیدن شعر و تقویت زبان فارسی دری نقش اساسی داشتند .

در طول حکومت سلاطین ترک و در طول ۱۰۰۰ سال ، زبان ترکی و فارسی در کنار هم و به موازات هم تا پایان دوره قاجار مورد استفاده در گفتار و نوشتار قرار می گرفته که آثار ارزشمندی از هر دو زبان به یادگار مانده است.
از زمان حاکمیت خاندان پهلوی که به حاکمیت مطلق زبان فارسی در ایران منجر گردید،تدریس زبان ترکی در مدارس ممنوع شد(1) و بجز یکسال و در زمان نهضت مردم آذربایجان به رهبری سید جعفر پیشه وری در سالهای 1324-1325 که زبان ترکی ، زبان رسمی دانشگاه و مدارس و ادارات آذربایجان شد در بقیه زمانها اجازه تدریس به این زبان در مدارس و مراکز آموزشی ایران داده نشده است ؛ و در حالی که زبان ترکی آذربایجانی در دانشگاههای مختلف جهان تدریس و تحقیق می شود و دانشجویان زیادی در این کشورها به تحصیل و بررسی این زبان در مقاطع مختلف دانشگاهی می پردازند در کشور خودمان فرزندان این مرز و بوم از تحصیل به زبان خود محروم مانده اند!
در کشوری که نزدیک به نصف جمعیت آن را ترک زبانان تشکیل می دهند و در دانشگاهها و مراکز آموزشی عالی آن زبان چینی،ژاپنی،ارمنی،هوسایی و سواحلی آفریقائیها تدریس می شود ولی برای تدریس و تحصیل قانونمندترین زبان دنیا یعنی ترکی آذربایجانی در این مراکز جایگاهی نیست!
و در حالی که رئیس جمهور کشور با ارائه " گفتگوی تمدن ها "چراغ روشن فرهنگ و تمدن را به عبادتگاه فرهنگ دنیا تقدیم می کند،خانه کوچک گفتگوی تمدن و فرهنگ خود در ایران در تاریکی است!علی رغم عدم امکان تحصیل و تحقیق به زبان ترکی در داخل کشور،در سالهای اخیر مطالعه و بررسی این زبان مورد توجه دانشمندان زبانشناس،محققین و دانشجویان دانشگاههای مختلف جهان قرار گرفته و در این زمینه تحقیقات نسبتا گسترده ای انجام گرفته و در حال انجام می باشد.
در طول یک سال گذشته ( از پائیز 1378 تا پائیز 1379) سه نفر از دانشجویان دانشگاههای کشورهای کره جنوبی،سوئد و سوربن فرانسه موضوع پایان نامه های خود را تحقیق و بررسی زبان ترکی در ایران قرار داده اند.
"کلمات مشترک در زبان کره ای و ترکی" موضوع پایان نامه دانشجوی کره ای،"ترکان دو زبانه تهران" موضوع پایان نامه دکترای دانشجوی سوئدی و "دو زبانگی یا دیگلوسی در ایران" موضوع پایان نامه آقای سونل بوسنالی دانشجوی دانشگاه سوربن فرانسه می باشد.
آقای "سونل بوسنالی" که ملیت ترکیه ای دارد و در دانشگاه سوربن فرانسه تحصیل می کند با ارائه ارقام و آمار در مورد ترک زبانان ایرانی که به زبان غیر مادری تحصیل کرده و مجبور به نوشتن و حتی صحبت کردن به زبان فارسی می باشند دو زبانگی یا دیگلوسی را از نظر کاربرد زبان مادری در محیط های مختلف مورد مطالعه علمی قرار داده و پس از تحقیق و بررسی به مدت یک سال در ایران خلاصه پایان نامه خود را روز دوشنبه 23/ 8 /79 طی مراسمی در تهران در محل ساختمان انجمن فرهنگی ایران و فرانسه با شرکت رئیس انجمن آقای کریستوفر بالایی و دیگر اعضا انجمن و در حضور تعداد زیادی از استادان دانشگاه تهران ،دانشمندان،محققین و نویسندگان آذربایجانی مقیم مرکز از آن جمله آقایان دکتر جواد هیئت،استاد بهزاد بهزادی،اینجانب و دیگران قرائت کرده و توضیحات لازم را ارائه نمود.
در این مقاله قسمتی از تحقیقات آقای بوسنالی ارائه گردیده مورد تجزیه – تحلیل قرار می گیرد.
آقای بوسنالی دو شهر تهران و سلماس را به عنوان نمونه شهرهای مورد سئوال تحقیقی خود انتخاب کرده و کاربرد زبان ترکی را در این دو شهر مورد مطالعه حضوری قرار داده است؛ از نظر آقای بوسنالی دو شهر تهران و سلماس از آن جهت انتخاب شده اند که در تهران زبان ترکی در همسایگی زبان فارسی و دیگر زبانهای مرسوم ایران قرار دارد و در سلماس نیز این زبان همسایگانی چون کردی و ارمنی دارد.
نمونه آماری آقای بوسنالی در تهران 10000/1 و عدد 555 و در سلماس 1000/2 و عدد 36 می باشد.ایشان سئوال خود را در تهران در بین دوزبانه های ترکی شروع کرده که

الف: والدین آنها ترک زبان بوده و در تهران متولد شده اندب: یکی از والدین آنها ترک زبان بوده است

پ: ترک زبانانی که مدت طولانی در تهران ساکن بوده اند .

اما در سلماس انتخاب خاصی نبوده است.
همچنین پرسش شوندگان ایشان در تهران از سه قشر مرفه(شمال شهر) ، متوسط (مرکز شهر) و فقیر (جنوب شهر) انتخاب شده اند.
دانشجوی دکترای دانشگاه سوربن در مورد جمعیت واقعی ترک زبانان ایران موفق به کسب آمار دقیق نشده و با توجه به آمارهای ارائه شده از طرف مراکز رسمی و دولتی و آمارهای غیر رسمی عددی بین ده میلیون تا سی میلیون را ارائه داده است ؛ اما ایشان با مراجعه به بعضی از آمار بدست آمده بین المللی رقم بین 14-17 میلیون را ثبت کرده است.
اولین سئوال ایشان در تهران و سلماس نام زبانی است که از پرسش شوندگان شده است.

پرسش شوندگان تهرانی و سلماسی نام زبان ترکی را که مورد سئوال آقای بوسنالی بوده چنین نامیده اند:
در تهران _

ترکی آذربایجانی ، ترکی آذری ، آذری ، ترکی

در سلماس-
ترکی آذربایجانی ، ترکی آذری ، آذری ، ترکی ، عجمی


عجمی نامی است که در بین عده ای از کردزبانان به ترکی اطلاق می شده است.
در سلماس 86% پرسش شوندگان زبان ترکی را زبان مادری خود می دانستند و 14% دیگر نیز که والدین غیر ترک داشتند زبان مادری خود را غیر از ترکی می دانستند.
در تهران در بین 146 پرسش شونده تهرانی که پدر و مادر ترک داشتند و یا یکی از والدین آنها ترک بود 74%زبان مادری خود را ترکی، و از تعداد 26% بقیه 21% فارسی و 4% نیز زبان مادری خود را گیلکی ،تالشی و یا لری می دانستند.
همچنین کسانیکه یکی از والدین آنها فارس زبان بود زبان مادری خود را فارسی می دانستند اما در بین پرسش شوندگان 2% نیز زبان مادری خود را ترکی می دانستند که والدینشان ترک نبودند.
در بین پرسش شوندگان در سئوال اینکه در چه مکانهای به زبان ترکی صحبت می کنید؟با توجه به درجه اهمیت اجتماعی استفاده از آن از کم اهمیت به پر اهمیت جواب چنین بوده است:


در سلماس : خانه محله بازار مدرسه اداره همه جا
۷۴ ٪ ۹۱ ٪ ۸۸ ٪ ۸۶ ٪ ۷۰ ٪ ۷۵ ٪

در تهران : ۸۱ ٪ ۴۹ ٪ ۴۸ ٪ ۳۳ ٪ ۲۸ ٪ ۲۶ ٪


در اینجا منظور از مدرسه "محیط مدرسه" می باشد و الا در بین پرسش شوندگان که آیا در کلاس درس به ترکی صحبت می کنید جواب همه آنها منفی بوده است.
29%از پرسش شوندگان تهرانی ترکی را فقط در خانه صحبت می کنند و 26% نیز آن را در همه جا صحبت می کنند اما 10%در هیچ جایی به ترکی سخن نمی گویند و 3%نیز گفته اند در همه جا به ترکی سخن می گوییم مشروط بر اینکه همه ترک باشند و یا در موقع لازم به ترکی حرف می زنیم.
در بین پرسش شوندگان سلماسی در سئوال اینکه آیا ترکی را تنها در خانه صحبت می کنید؟ فقط یک نفر به این سئوال جواب مثبت داده است.
با توجه به آمار داده شده در دو شهر نمونه تهران و سلماس استفاده از زبان ترکی بیشتر در محیط خانواده انجام می گیرد.در تهران تعداد استفاده کنندگان از این زبان در خارج از کانون خانوادگی و با توجه به اهمیت اجتماعی مکانهای عمومی به خصوص در بین نسل جدید کاهش یافته است !در تهران بیشتر پرسش شوندگان خانه را محل مناسب برای استفاده از زبان ترکی می دانند و از صحبت کردن آن در مکانهای عمومی خودداری می کنند و بعضی ها هم حتی استفاده از آن را درمکانهای عمومی و رسمی رد می کنند!
از نظر آقای بوسنالی "دو زبانگی و یا دیگلوسی" در تهران به صورت آشکار مشاهده می شود اما دیگلوسی و یا رد زبان مادری را در بین ترک زبانان سلماسی نمی توان مشاهده کرد.
در سلماس در مکانهای عمومی تعداد صحبت کنندگان به زبان ترکی بیشتر از خانه است و این روند نشان می دهد علاوه بر ترک زبانان،کردزبانان و یا دیگر زبانان ساکن سلماس نیز در مکانهای عمومی به ترکی صحبت می کنند.
در سلماس فقط در مکانهای رسمی است که استفاده از زبان ترکی کاهش می یابد؛ آمار بدست آمده در سلماس نشان از موقعیت اجتماعی بالاتر زبان ترکی است اما این موقعیت در تهران به قدری ضعیف می شود که بعضی ها حاضر نیستند در هیچ جا به ترکی صحبت کنند!با توجه به تحقیقات اقای بوسنالی می توان نتایج زیر را هم بدست آورد:
29% از تهرانی ها ی دو زبانه ،ترکی را فقط در خانه صحبت می کنند و از صحبت کردن آن در بیرون از خانه دوری می کنند و 10% نیز در هیچ جا به ترکی سخن نمی گویند.این آمار نشان از احساس حقارت 39% از ترک زبانانی است که تاب مقاومت در مقابل تحقیرها و توهین ها به زبان مادری را نداشته و با
انکار زبان مادری و یا صحبت نکردن آن در بیرون خانه حتی با کسانیکه فارسی نمی دانند یعنی با آسیمیله کردن خود،در سنگر زبان فارسی پناه می گیرند!!همچنین فارسی نامیدن زبان مادری خود توسط 70% از کسانیکه یکی از والدین آنها ترک می باشد نشان از احساس عدم امنیت در هویت ترکی و چسباندن خود به هویت فارسی می باشد.
در سلماس نیز در عین حالیکه نمی توان از دیگلوسی و یا رد زبان مادری صحبت کرد اما در بین 86% از کسانیکه زبان مادری خود را ترکی می دانند،فقط 74% آنها در خانه به ترکی صحبت می کنند یعنی 12% از این خانواده ها تحت تاثیر تبلیغات رادیو-تلویزیون،روزنامه ها و دیگر رسانه های فارس زبان آسیمیله
شدن را از درون خانه خود شروع کرده اند و در خانه با خود و با فرزندان خود به فارسی صحبت می کنند،اینان تحت تاثیر فشار روانی دست به این کار می زنند و این بدان معناست که در تهران آسیمیله شدن هم در خانه صورت می گیرد هم در خیابان،اما در سلماس این جریان از درون خانه ها شروع شده است!

سون


منبع :

http://www.cloob.com/profile/memoirs/one/username/mohsen_tab/memid/1135124

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد